Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội diễn ra chiều ngày 6/3, các doanh nghiệp tham gia đã đề xuất các giải pháp cụ thể để phát triển hiệu quả phân khúc này.
Đại diện Tập đoàn Vingroup có hai kiến nghị với Thủ tướng. Thứ nhất là cho phép các địa phương được chỉ định thầu, chỉ định nhà đầu tư.
Thứ hai là cho phép các địa phương rút ngắn thủ tục hoặc cho làm song song. Đơn cử, cùng lúc có thể vừa làm quy hoạch, vừa làm thủ tục đầu tư xây dựng… thì sẽ rút ngắn nhiều thời gian. Nếu làm xong quy hoạch rồi đến khâu đầu tư, tài chính… sẽ tạo ra nhiều thủ tục hành chính.
Đại diện Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD) kiến nghị cho phép áp dụng quy định về miễn tiền sử dụng đất tại Luật Đất đai 2024 và Luật Nhà ở 2023 đối với các dự án NOXH đã được chấp thuận chủ trương đầu tư trước ngày Luật Nhà ở 2023 có hiệu lực.
Về phần lợi nhuận bù đắp từ phần 20% đất thương mại sang giá bán, đại diện HUD đề xuất trong trường hợp địa phương chưa xác định được tiền sử dụng đất tại dự án theo quy định, cho phép nhà đầu tư chủ động tính toán và tạm so sánh với giá trị tiền sử dụng đất tạm tính theo bảng giá đất công bố của địa phương ở thời điểm tính toán làm cơ sở để chấp thuận giá bán nhà ở hình thành trong tương lai của dự án.
Khi đó, chủ đầu tư có thể cam kết trong trường hợp khi quyết toán dự án, nếu lợi nhuận từ phần 20% đất thương mại thấp hơn so với giá trị tiền sử dụng đất phải nộp theo quy định thì nhà đầu tư sẽ chịu phần tổn thất chi phí này.
Vị này cũng kiến nghị Chính phủ xem xét, xây dựng các quy định, cơ chế ưu tiên cho phát triển các dự án nhà ở xã hội thông qua việc rút ngắn các trình tự thủ tục, thời gian thực hiện các trình tự thủ tục.
Trong đó, ở bước lựa chọn nhà đầu tư, nên áp dụng phương thức chỉ định thầu đối với các dự án đã có nhà đầu tư đáp ứng đầy đủ điều kiện (có thể theo xếp hạng các nhà đầu tư theo thang điểm thông qua việc đánh giá hồ sơ năng lực, kinh nghiệm ở bước mời quan tâm hoặc theo quy mô các dự án nhà ở xã hội) hoặc rút ngắn quy trình đấu thầu bằng cách nâng cao năng lực, trách nhiệm bên mời thầu nhằm giảm bớt các thủ tục, thời gian không cần thiết.
Trong khi đó, đại diện Becamex cho rằng cần sớm xây dựng quỹ nhà ở quốc gia gắn với cơ sở dữ liệu về dân số, thu nhập, từ đó chúng ta có sự chuẩn bị về kế hoạch xây dựng, phát triển, tránh sự bị động. Phải làm sao thủ tục pháp lý đơn giản nhất với cơ chế “một cửa”.
Nếu như chúng ta chuẩn hóa, sử dụng công nghệ mới, thiết kế mẫu, sẽ giúp giảm giá thành, tăng chất lượng sản phẩm, rút ngắn thời gian thi công rất nhiều.
Một điểm quan trọng nữa là chương trình cho vay ưu đãi với thời gian dài và lãi suất cố định. 100% các quốc gia thành công trong xây dựng nhà ở xã hội đều có chính sách cho vay 25 năm với lãi suất cố định. Điều này rất cần thiết, vừa cho đối tượng mua nhà vừa cho chủ đầu tư.
Điều quan trọng nữa là làm sao chúng ta gắn toàn bộ dự án nhà ở xã hội trong quy hoạch phát triển chung của quy hoạch tỉnh, quy hoạch vùng để thiết lập hệ thống giao thông công cộng, đường sắt đô thị, từ đó chúng ta giảm lưu lượng giao thông bình thường, hình thành những khu đô thi vệ tinh… Chúng ta cần giải quyết được bài toán có tính chất tổng thể hơn, tránh phát triển manh mún.
Tại Hội nghị, Viglacera có hai đề xuất. Thứ nhất, về việc giao chủ đầu tư đã được Thủ tướng kết luận, làm theo thiết kế, giá được phê duyệt, khách hàng cũng được phê duyệt nên không cần đấu thầu. Đề nghị giao thẳng cho đơn vị nào đủ năng lực để làm cho nhanh vì thủ tục này tốn rất nhiều thời gian.
Thứ hai, hiện nay chúng tôi đang triển khai các dự án nhà ở xã hội tại các khu công nghiệp. Có thực tế là các chủ khu công nghiệp mong muốn thuê các toà nhà, sau đó lắp đặt nội thất và cho công nhân vào ở miễn phí. Có nghĩa là công nhân Việt Nam sẽ được vào ở các toà nhà mà chủ khu công nghiệp thuê lại từ các chủ đầu tư nhà ở xã hội. Tuy nhiên, điều này đang vướng quy định, đối tượng chủ khu công nghiệp không được thuê nhà ở xã hội, rất mong sớm được tháo gỡ vấn đề này.
Ông Trương Anh Tuấn, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hoàng Quân xin kiến nghị 5 vấn đề. Thứ nhất, cần có Ban chỉ đạo quốc gia về nhà ở xã hội và nhà ở thu nhập thấp.
Thứ hai, các Bộ, ngành có liên quan như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Tài nguyên cũng cần có Ban chỉ đạo về nhà ở xã hội tại Bộ để xử lý, giải quyết những vướng mắc cụ thể.
Thứ ba, kiến nghị NHNN cần chủ trì liên tục phối hợp các ngân hàng để giải ngân cho các dự án nhà ở xã hội.
Thứ tư, cần có số hoá dữ liệu để dễ dàng tìm kiếm, phân loại được đối tượng có nhà ở xã hội.
Thứ năm, nên chỉ định thầu cho các dự án nhà ở xã hội dưới 2.000 tỷ đồng, còn các dự án lớn hơn thì thực hiện đấu thầu.
